[หน้าแรก][เหตุแห่งความสงสัย][ พุทธโบราณสถาน][ ภูมิศาสตร์]พุทธสถาปัตยกรรม

[วิถีชีวิตในสมัยพุทธกาล][ ภาษาสมัยพุทธกาล][ขนบธรรมเนียมประเพณี][ ตำนาน/พงศาวดาร][ข้อสังเกตเพิ่มเติม]

 ผู้เข้าอ่านตั้งแต่เมษายน 2022

                ประเพณีการถือวรรณะ

ชาวในพุทธประเทศไทยบางคนอาจจะยังไม่เข้าใจความหมายของวรรณะ ตามที่ปรากฏในพระไตรปิฏกดีนัก วรรณะในพระพุทธศาสนาแตกต่างจากวรรณะของฮินดู

  วรรณะของชาวฮินดูมี ๔ คือ พราหมณ์ กษัตริย์ แพทย์ และศูทร

  วรรณะสูงสุดคือ พราหมณ์ ที่วรรณะอื่นถือว่า ต่ำกว่า ต้องเคารพนับถือ เพราะพราหมณ์ เป็นเจ้าพิธีกรรม แม้แต่การ “เปิดสาว” ก็ต้องนำมาให้พราหมณ์ เป็นผู้ทำพิธีให้ ถือว่า วรรณะพราหมณ์อยากได้อะไร วรรณะอื่นต้องหามาสังเวย สักการะ (เดียวนี้ บางประเพณีอาจไม่มีแล้ว)

      วรรณะต่ำที่สุดคือ พวกศูทร และจัณฑาล ซึ่งเป็นผู้ที่เกิดจากการผสมวรรณะ พวกศูทรไม่สามารถจะอยู่ร่วมกับวรรณะที่สูงกว่า ได้ เช่น ดื่มน้ำในบ่อเดียวกับวรรณะอื่นไม่ได้ ไม่สามารถแตะต้องเสื้อผ้าของใช้ของวรรณะอื่นได้ มีชีวิตต่ำกว่าสุนัขด้วยซ้ำ เช่น สุนัขลงดื่มน้ำในห้วย ก็ไม่เป็นที่รังเกียจของวรรณะที่สูงกว่า แต่หากพวกศูทรหรือจัณฑาลลงดื่มแล้ว ถือเป็นของแตะต้องไม่ได้เลย

        แต่ตามที่ปรากฏในพระไตรปิฎก เรื่องที่ยกมาอ้างประกอบคำสอน สะท้อนให้เห็นว่า วรรณะทั้ง ๔ คือ กษัตริย์ พราหมณ์ แพทย์ และศูทรนั้น เด่นชัดว่า กษัตริย์เกิดขึ้นก่อน (ตามอัคคัญญสูตร ที่หมายถึง ผู้ดูแลเขตเกษตร และเป็นราชา คือผู้ยังความยินดีแก่พสกนิกร) ส่วนพราหมณ์ เป็นราชครู ซึ่งกษัตริย์ก็ให้ความเคารพอยู่แล้ว ส่วนวรรณะแพทย์หมายถึงพ่อค้า นักธุรกิจ ส่วนศูทร หมายถึง กรรมกร เกษตรกร ผู้ใช้แรงงาน          

ในพระไตรปิฎก ไม่มีเรื่องใดเลยที่แสดงความรังเกียจวรรณะศูทรและจัณฑาล เพราะพวกศูทรก็ทำหน้าเป็นคนรับใช้ในบ้าน (นางทาสี) บ้างเป็นชาวนาบ้าง เรื่องต่อไปนี้แสดงว่า ไม่มีความรังเกียจเรื่องวรรณะ

        -นางทาสีไปตักน้ำจากบ่อบาดาลมาใส่ตุ่มให้นายใช้ เรื่องของนางทาสีที่หลงรักพระอานนท์ และภายหลังได้บวชและบรรลุเป็นพระอรหันต์

    -ชาวนาที่ไถนา ได้ถวายภัตตาหารเช้าพระสารีบุตร และนึกอยากให้ก้อนดินไถเป็นทองคำ ก้อนดินก็เป็นทองคำ ในที่สุดก็ได้รับแต่งตั้งจากพระราชาให้เป็นเศรษฐีมหาศาล(Billionaire) หากเป็นฮินดู ศูทรคนนี้จะไม่มีสิทธิ์แม้แต่จะได้เข้าเฝ้าพระเข้าแผ่นดิน

      -เรื่องของนางทาสีที่ได้รับมอบหมายจากเศรษฐีให้ดูแลนายสาวอายุ 16 ปี ให้อยู่บนปราสาทชั้น ๗ นายสาวสมสู่กับวิทยาธรที่เหาะมาพบเข้าเกิดปฏิพัทธิ์ ภายหลังคลอดบุตรชาย จึงสั่งให้หญิงรับใช้ไปหาภาชนะใหม่มา นางเอาทารกใส่ในภาชนะ เอาฝาปิดและวางดอกไม้ข้างบน กำชับให้ “เทินหัว” ไปลอยคงคา หากเป็นทาสีในอินเดีย หญิงรับใช้จะอยู่ร่วมกับนายไม่ได้เลย (ประวัติพระชฎิลดาบส)

                -สามเณรนิโครธ ซึ่งมารดาของท่านหนีออกจากวัง ครั้งพระเจ้าอโศก สั่งประหารพี่น้องร่วมบิดา 101 คน ก็หนีออกไปนอกเมืองและไปอาศัยอยู่กับจัณฑาลคนหนึ่ง ซึ่งรักนางเหมือนน้องสาว เมื่อคลอดบุตร ก็รับบุตรของนางเป็นลูก เลี้ยงดูให้บวชเรียน จนเป็นผู้กล่อมพระเจ้าอโศกให้นับถือศาสนาพุทธ หากเป็นในอินเดีย มารดาของนิโครธสามเณร คงไปอยู่กับจัณฑาลไม่ได้